Winter in Gloster Huis

Euthanasie. Uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Pil van Drion. Voltooid leven. Levenseindekliniek. Ziedaar in een notendop enkele termen uit een maatschappelijke en politieke discussie van de afgelopen jaren. Naar mijn waarneming is het na de vorming van het kabinet Rutte-III weer even wat rustiger. Al kan schijn bedriegen natuurlijk.

Terwijl die discussie gaande was, verscheen in 2015 het boek Winter in Gloster Huis. Auteur Vonne van der Meer haakt in dit boek aan bij deze thematiek. Ze laat zien hoe er verschillend gereageerd kan worden op de wens (of maatschappelijke druk) van een zelfgekozen levenseinde. Óf je gaat erin mee, óf je spant je in om het laatste deel van het leven zo prettig mogelijk te laten verlopen.

Het boek speelt in 2024. De ‘Klaar-met-leven-wet’ is aangenomen. Mensen hoeven niet tegen hun wil in leven gehouden te worden. Na het overlijden van hun vader worden Richard en Arthur, de hoofpersonen van dit boek, verrast door een grote erfenis. Hun vader heeft in het verleden een keer een zakje diamanten gevonden. Met het bedrag van de erfenis willen de broers iets nuttigs gaan doen.

Richard, de zakenman, koopt een mooi terrein aan een meer en bouwt daar een hotel. Een Vaarwelhotel. Waar mensen van boven de 80 op een ‘waardige’ manier het leven kunnen verlaten. Ze worden met alle comfort omringd, het uur van overlijden wordt bepaald en voorbereid en dan is het zo ver. Het lijkt zo mooi allemaal.

Arthur, werkzaam als psychiater/psycholoog verzorgt vaak mede de intake voor het Vaarwelhotel. Het valt hem op dat niet iedereen ervan overtuigd is te willen sterven. Eenzaamheid en gevoel van overbodigheid kunnen een rol spelen. Hij laat een huis bouwen aan de andere kant van het meer. In eerste instantie ontvoert hij iemand bij wie hij twijfels heeft. De persoon krijgt geen dodelijk drankje,  maar slechts een slaapmiddel. Als ze weer wakker wordt, is ze aan de overkant. Ze denkt dat ze gestorven is, denkt dat de mensen om haar heen engelen zijn en geniet van hetgeen deze engelen haar aanbieden: lekker eten, muziek, wandelen, voorlezen.

Natuurlijk blijft het niet bij deze ene dame.  In een later stadium laten de broers de mensen kiezen in welk huis ze willen worden opgenomen. Lees het boek zelf om te zien hoe het verder gaat. Er zit een mooie symboliek in de naam van het huis van Arthur: het Gloster Huis. Gloster is een figuur uit een stuk van Shakespeare (King Lear), die denkt zelfmoord te plegen, maar door zijn zorgzame vrienden daarvoor wordt behoed.

Wie steeds maar hoort

dat hij deel uitmaakt van een plaag

gaat dromen van zijn eigen einde.

Het boek heeft me erg aangesproken. Wat kun je met liefde, aandacht en betrokkenheid veel voor mensen betekenen. Ook al kun je zijn problemen misschien niet oplossen, je kunt het leven wel draaglijker maken. En bijna niemand hoeft meer echt pijn te lijden, dankzij goede palliatieve zorg. Het heeft mij gesterkt in mijn overtuiging dat wij niet het recht in eigen hand moeten nemen door zelf ons levenseinde te bepalen. Ons leven is in Gods hand en wij hebben de opdracht om onze naasten waar dat kan bij te staan. Zeker ook als het naar het einde gaat.

Winter in Gloster Huis is geschreven door Vonne van der Meer. Het is in 2015 uitgegeven bij Atlas Contact en telt 139 pagina’s. ISBN 978 90 254622 2.

Conclaaf

Op vakantie in Italië las ik verscheidene boeken. De komende tijd zal een aantal ervan hier op mijn blog de revue passeren. Om te beginnen de roman Conclaaf, geschreven door Robert Harris. Een boek dat speelt in Rome, of beter: in het Vaticaan. Waar kun je dat beter lezen dan in Italië?

Zoals de titel al doet vermoeden, gaat het boek over een conclaaf. De bijeenkomst van kardinalen van de Rooms-Katholieke kerk, waar een nieuwe paus wordt gekozen. Het woord conclaaf komt van het Latijnse con clavis, wat betekent: ‘met een sleutel’. Ik wist dat niet, maar las het op pagina 136. Als de kardinalen in conclaaf gaan (in de bekende Sixtijnse kapel), wordt de deur met een sleutel afgesloten. Net zo lang totdat er ‘witte rook’ is: als er een nieuwe paus gekozen is komt er witte rook uit de schoorsteen.

Het boek begint met het overlijden van de laatste paus. (Het is fictie, dus er wordt niet een speciale paus beschreven, wel worden hier en daar in het boek namen van voormalige pausen genoemd.) Na zijn overlijden komt er een heel ‘circus’ op gang. De hotemetoten van het Vaticaan gaan zaken regelen en het conclaaf voorbereiden. Het boek beschrijft de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende kardinalen en de ondersteunende functionarissen. Het boek verveelt geen moment. Vanaf de start van het conclaaf (je bent dan al op pagina 133) worden alle stemrondes beschreven en de acties die worden gepleegd om de stemmingen te beïnvloeden.

Ik vond het boek om meerdere redenen boeiend. Om te beginnen geeft het een mooi beeld van hoe het er bij zo’n conclaaf aan toe kan gaan. Je zou bijna denken dat de auteur er zelf bij gezeten heeft dan wel tot de inner circle behoort. Hij heeft in elk geval goede research gedaan. Wat het boek verder zo boeiend maakt, zijn de intriges en onderlinge verdachtmakingen en beschuldigingen. Ik weet niet of dat in het echt ook zo gaat (niets menselijks is ook de kardinalen vreemd, waarschijnlijk!), maar het maakt het boek wel ongelooflijk spannend! Met recht een literaire thriller. Gelukkig zijn er ook mensen die wel met een zuiver en oprecht geweten de kerk willen dienen. Het blijf tot het eind toe spannend wie niet alleen de verkiezing, maar ook de kerk zal winnen.

Kortom: ik kan het boek van harte aanbevelen bij iedereen die van een spannend verhaal houdt en geïnteresseerd is in de gang van zaken op een conclaaf. Maar ook voor mensen met een niet-kerkelijke achtergrond is het een mooi boek, al zullen ze de context en het kader misschien niet helemaal in beeld hebben.

Conclaaf is geschreven door Robert Harris, telt 320 pagina’s  en is in 2016 in Nederland verschenen bij Uitgeverij Cargo in Amsterdam. De vertaling is verzorgd door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre. ISBN 978 90 234 2654 7.