Ondanks de zwaartekracht

Opnieuw las ik een boek van Suzanna Jansen. Haar nieuwste boek, Wael, was toptitel bij onze bibliotheek. Het trok mijn aandacht en het bleek een heel boeiend verhaal. (Lees hier mijn recensie). Toen ik het uit had, hoorde ik dat de schrijfster binnenkort naar Naaldwijk komt voor een lezing. Dat bracht mij ertoe om direct nóg maar een boek van haar te lezen. Omdat haar bestseller, Het pauperparadijs, niet direct beschikbaar was, koos ik voor Ondanks de zwaartekracht.  Ook dit boek heb ik van begin tot eind met veel genoegen gelezen.

De patatsnijmachine. Met dat beeld begint het boek. Op de middelbare school vragen leerlingen zich af: gaan wij een standaardopleiding volgen zonder risico’s of durven wij onze dromen te volgen en kiezen wij voor iets buiten de veilige kaders? Dat beeld zien we terug bij de drie hoofdpersonen in het boek. Ieder mens heeft ambities. Durven we die na te streven of kiezen we voor de gebaande weg? Die vaak ook de weg van de minste weerstand is.

De verteller van het verhaal, de schrijfster zelf, kijkt vanuit een kraakwoning op de elfde verdieping van een kantoortoren langs de A10, uit over Amsterdam.  Aan de ene kant de binnenstad, met bekende plaatsen vanuit een heel ander perspectief. Door de ramen aan de andere kant kijkt ze uit over de westelijke tuinsteden, alle even regelmatig geordend en ingericht. Woonblokken en straten als op ruitjespapier getekend. Ze gaat op zoek naar degene die deze wijken ontworpen heeft. Het gaat om Cornelis van Eesteren (1897-1988), die op zoek gaat naar meer uitdaging dan hij in het aannemersbedrijf van zijn vader in de Alblasserwaard kan vinden. Hij studeert in binnen- en buitenland, ontmoet interessante mensen, maakt kennis met de futuristische stroming en ontwikkelt zo zijn eigen visie op stedenbouw. Niet de traditie is bepalend, maar functie en logica van een bouwwerk. Het leven en werk van Van Eesteren wordt op een boeiende manier beschreven, met al zijn ups en downs.

De tuinstad Slotermeer, waar de schrijfster (geboren in 1964) opgroeide, was gebouwd volgens het ontwerp van Van Eesteren. Een wijk van uniforme woonblokken, doorsneden met kaarsrechte wegen, met plaats voor auto’s, fietsers, voetgangers en openbaar vervoer. En groenstroken met speeltuintjes en bloemenperken. Maar midden in die wijk (tegenover een bushalte, vlakbij de basisschool) was iets wat er uitzag als een winkel. Compleet met etalage. Daar was de balletschool van Steffa Wine. Een houten poppetje verbeeldde een danseresje. Dat intrigeerde de jonge Suzanna. Ze staat er regelmatig naar te kijken en bij te fantaseren. Het paste niet zo in die keurig geordende, beetje fantasieloze wijk. De persoon van Steffa Wine (1913-1991) laat de schrijfster niet los. En daarom gaat ze voor dit boek op zoek naar informatie over haar. Ze spreekt onder andere met Steffa's dochter en doorzoekt allerlei archieven. Zo vormt zich een interessant beeld van deze bijzondere vrouw. Wie was zij, met wie had zij contact, hoe verging het haar in de oorlog en verder. Ook zij had een droom en ambities.

De schrijfster zelf probeert uit alle macht háár droom (balletdanseres worden) te realiseren. Met de beperkte middelen thuis (les nemen bij Steffa Wine was onhaalbaar) doet ze haar best. Zelfs als dit fysiek het uiterste van haar vergt. Geen mogelijkheid laat ze onbeproefd, ze is een echte doorzetter.

Drie mensen die een droom hebben, meer uit het leven willen halen dan de standaard (denk aan de patatsnijmachine). Suzanna Jansen beschrijft in één boek de levensloop van deze drie personen. Dat doet ze op een heel knappe en aansprekende manier. Telkens met goede cliffhangers, zodat je wilt blijven lezen. Dat ze bij haar onderzoek niet over één nacht ijs is gegaan, bewijzen de negen pagina’s met bronnen. Het maakt mijn respect voor haar prestatie alleen maar groter.

Ondanks de zwaartekracht verscheen in 2017 bij Uitgeverij Balans in Amsterdam. Het boek telt 271 pagina’s en bevat 16 pagina’s met foto’s en illustraties. ISBN 978 94 600 37610.

Er staat een interessant interview met de schrijfster op lezen.tv. Bekijk het hier.