De val van mijn moeder

Opnieuw een boek over een moeder en haar familie die te maken krijgt met zorginstellingen. Eerder las ik “Ma” van Hugo Borst. Zijn moeder begon te lijden aan dementie en moest in het verpleeghuis worden opgenomen. Borst beschreef op een herkenbare en ontroerende manier hoe zijn moeder veranderde en wat voor impact dit proces heeft op de mensen om haar heen.

Het boek dat ik nu gelezen heb is van de hand van Ernst Timmer en heet “De val van mijn moeder”. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Joost Beekman, het alter ego van de schrijver. Zijn moeder van 88 komt te vallen en breekt haar arm. Ze moet naar het ziekenhuis en als ze voldoende hersteld is komt de vraag: wat nu? Zorgverleners bieden hun diensten aan en deinzen er niet voor terug daarbij listig de concurrentie te elimineren.  Maar uiteindelijk ijkt het beter dat moeder voor een tijdje naar een revalidatieoord gaat. Na een zoektocht wordt gekozen voor een instelling met de poëtische (of oubollige?) naam De Lariksheuvel. Na dat revalidatietraject  volgt opnieuw een afweging. Kan moeder nog naar huis of is dat niet meer verantwoord? Haar geest wordt steeds een beetje verwarder, ze is een paar keer weggelopen en verdwaald. Bovendien is ze valgevaarlijk. Dus moet een nieuwe plek bij een “zorgfirma” worden gezocht.

In de loop van het verhaal wordt ook telkens teruggeblikt op het leven van moeder. Haar huwelijk, de kinderen, haar betrokkenheid bij andere mensen.  Ook heeft Joost tijdens gesprekken de neiging om te gaan dwalen in zijn gedachten, waardoor hij soms de essentie van een verhaal mist. Een mooi voorbeeld is zijn gedachten bij de uitspraak van een voetbaltrainer dat zijn team drie 100%-kansen heeft gemist. Is een 100%-kans niet gewoon een doelpunt? Door deze kronkel mist Joost de rest van het interview.

De schrijfstijl van Timmer is lichtvoetig en humoristisch. Daarmee is hij voor mijn gevoel een stukje luchtiger dan Borst. Het wordt allemaal niet zo zwaar getekend, terwijl de impact voor iedereen toch behoorlijk groot is. Er zitten leuke woordgrapjes in het boek, waarbij je onwillekeurig moet lachen.

Uit het hele boek krijg je een goed beeld over hoe moeizaam ouder worden kan zijn. Langzaamaan verliest een mens zijn decorum. Gelukkig ben je als je lieve en zorgzame mensen om je heen hebt, die van je blijven houden. Ook de werkers in de zorg zijn goud waard.

In het verhaal komen allerlei zorgvormen en functionarissen voorbij. Met alle bijbehorende formulieren en afkortingen. CIZ, PGB, EVV-er, ZZP (wat zowel Zorgzwaartepakket als Zelfstandige zonder personeel kan betekenen en daardoor soms voor lachwekkende verwarring zorgt). De zorg is een hele wereld op zich. Met protocollen en regels. Zeker ook als er hulpmiddelen moeten worden aangevraagd. Of hoe moet worden gehandeld bij (dreigende) incontinentie. Een luier is handig, zeker als er een tekort aan hulp is. Hilarisch ook  hoe Joost zich ergert aan een man die zich “helpende” noemt.  “Wie noemt zich nou helpende? Wij zeggen: hulp. Helper desnoods. Een metselaar noemt zich toch ook geen metselende? Je koopt toch geen brood bij een bakkende? Uitslover! Pardon: uitslovende!”

“De val van mijn moeder” is in 2014 uitgegeven bij Promotheus en telt 220 pagina’s. De schrijver, Ernst Timmer, ontving voor het schrijven van dit boek een werkbeurs van het Nederlands Letterenfonds.