Hemeldauw

Op de dag dat ik dit schrijf, 12 mei 2017, is het de Dag van de verpleging. Met een moeder en een schoonmoeder van allebei 90 jaar, weten wij hoe belangrijk goede zorg is. Wij komen met grote regelmaat in een verpleeg- en verzorgingshuis en kunnen niet anders dan grote bewondering hebben voor al diegenen die steeds weer klaarstaan om hun medemens liefdevol te verplegen en te verzorgen. Ook weten wij uit eigen ervaring hoe zwaar mantelzorg kan zijn en hoe dat soms ook beslag kan leggen op heel je leven.

In de roman Hemeldauw van Marianne Grandia komen deze zaken ook uitvoerig en (voor ons) heel herkenbaar aan de orde. Het verhaal gaat over twee zussen (en een broer) die van de ene op de andere dag ongevraagd en ongewild geconfronteerd worden met een zorgbehoevende moeder. Vader is kortgeleden overleden en nu wordt moeder getroffen door een hersenbloeding. Daardoor kan ze niet langer in het appartement wonen, dat zij samen met haar man kortgeleden met veel plezier betrokken had. Maar is er nog kans op terugkeer, na verloop van tijd? Hoe zal de ziekte zich ontwikkelen? Moeder kan niet meer praten, dat maakt het extra gecompliceerd.

Grandia weet op een heel natuurlijke manier de gevoelens van de dochters te schetsen. Haar schrijfstijl is sowieso erg prettig leesbaar, alsof iemand naast je op de bank zit en het verhaal vertelt. Dat vind ik echt een mooi talent van deze schrijfster, het boek leest daardoor als een trein. Net als haar eerdere romandebuut (Witter dan sneeuw).

Opvallend (en herkenbaar) is dat Roos het allemaal veel zwaarder opneemt dan (naar het lijkt) haar zus Marga. De zussen hebben soms veel moeite met elkaar, maar daar blijkt ook nog een diepere oorzaak achter te zitten. Roos kan aan niets anders meer denken, het gezinsleven lijdt eronder en zelfs vakanties kunnen slechts met veel moeite doorgaan. Maar ook dan komt ze in haar gedachten niet los van moeder. Haar zus is in haar ogen ook veel te voortvarend als er spullen moeten worden opgeruimd, ja zelfs beslist moet worden over de opzegging van de huur van het appartement.

Wat het boek ook bijzonder maakt, is dat je op een heel speciale manier meekrijgt wat iemand met een hersenbloeding denkt en voelt. Ook al kan zo iemand niet meer praten, dat wil niet zeggen dat ze geen dingen kan waarnemen. In eerste instantie zijn veel herinneringen vervaagd en is de waarneming nog beperkt. Maar uit wat ze hoort, kan ze dingen afleiden of terughalen. Met alle emoties van dien. Gevoelens komen terug: sympathie, aversie, verdriet. Heel bijzonder om dit zo te lezen.

Nu ik het boek uit heb, blijf ik naar de omslagfoto kijken. Ik kan die in het verhaal nergens plaatsen. Maar dat is dan ook de enige vraag die ik bij dit boek heb. Voor de rest alleen maar uitroeptekens. Zoals ik al schreef: mooi en herkenbaar. Van harte aanbevolen.

Onze oude moeders lezen niet meer. Zoals ze meer dingen niet meer doen of vergeten. Maar met Moederdag en op andere momenten zoeken we ze met liefde weer op. Zoals de spreuk van Maya Angelou, die ik vandaag ergens las: “Ze vergeten misschien je naam, maar nooit het gevoel dat je ze gaf”.

Hemeldauw door Marianne Grandia is in 2014 verschenen bij Voorhoeve en telt 379 pagina’s.